Ý Nghĩa, Cách Trồng Và Chăm Sóc Hoa Mai Vàng Ngày Tết

Mỗi khi năm mới đến, khắp các con phố và ngôi nhà ở Việt Nam đều được trang trí bằng những bông hoa mai vàng, mỗi cành mai được mọi người kỹ lưỡng lựa chọn để đưa về và dâng lên ông bà tổ tiên, chúc mừng một năm mới an khang, hạnh phúc. Cùng Nguyễn Kim tìm hiểu ý nghĩa, nguồn gốc, cách trồng và chăm sóc hoa mai dưới bài viết này bạn nhé.

Giới thiệu về hoa mai vàng

Nguồn gốc của hoa mai

Theo ghi chép của Phí Cung Ấn trong cuốn sách “Trân hương bảo ngự” từ thời đại Minh có trích dẫn như sau: “Đắc Kỷ ái lãm hàn mai. Trụ tằng ngự tuyết đồng lãm chi.” Dịch ra, có ý nghĩa là “Trong thời tiết lạnh giá của Đắc Kỷ, người ta thích ngắm những bông hoa mai. Như một vị vua trụ tằng dưới tuyết cùng ngắm nhìn chúng.” Nhờ vào vẻ đẹp của hoa mai, từ thời xa xưa người Trung Quốc đã có tình cảm yêu thích đặc biệt với loài hoa này. Hoa mai cùng với Tùng và Cúc không chỉ được xem là nhóm “Tuế hàn tam hữu” mà còn được coi là quốc hoa, được trọng vọng và kính trọng.

Bên cạnh đó, cây mai còn được biết đến dưới cái tên khác là cây hoàng mai, thuộc họ Mai (Ochnaceae). Cây mai rất được ưa chuộng trong ngày Tết Nguyên Đán ở Việt Nam, đặc biệt là ở miền Nam. Tại Việt Nam, cây mai phổ biến chủ yếu ở những khu rừng thuộc dãy Trường Sơn, Đồng bằng sông Cửu Long cùng các tỉnh như Quảng Nam, Đà Nẵng, Khánh Hòa. Cũng có một số ít cây mai sinh sống tại các vùng cao nguyên.

Đặc điểm của cây hoa mai vàng 

Hoa mai thuộc loại hoa lưỡng tính mọc từ các nách lá và hình thành thành từng chùm. Ban đầu, hoa mọc dưới dạng hoa cái, sau đó những hoa cái này sẽ mở ra và hiện lên những chùm nụ xanh non. Trong khoảng một tuần, những chùm nụ này sẽ nở ra trở thành những đám hoa mai vàng tươi sáng. Cấu tạo của hoa mai thường bao gồm 5 cánh nhỏ và mảnh mai, nhưng cũng có những bông đặc biệt với 9 – 10 cánh. Hoa mai thường chỉ nở trong khoảng 3 ngày. Mặc dù thời điểm chính để hoa mai nở là vào mùa xuân, nhưng do ảnh hưởng của thời tiết có thể xảy ra tình trạng nở hoa sớm hoặc hoa mai nở ngoài mùa. 

Ý nghĩa của hoa mai ngày Tết

Hoa mai gần như trở thành biểu tượng đặc trưng cho mỗi dịp Tết Nguyên Đán, đặc biệt là trong vùng miền Nam. Hình ảnh của cây hoa mai vàng rực rỡ vào ngày mùng một được coi là biểu tượng của tài lộc, sự phồn thịnh và giàu có. Màu sắc tươi tắn của hoa mai không chỉ mang đến nét trang trí sinh động mà còn thể hiện lòng mong đợi cho một năm mới tràn đầy niềm vui và hạnh phúc.

Các loại hoa mai vàng thường gặp

Hoa mai 5 cánh

Loại hoa mai này dường như đã ghi sâu trong ký ức của người Việt. Mỗi khi nhắc đến hoa mai, hình ảnh của hoa mai vàng 5 cánh ngay lập tức hiện về trong tâm trí đa số chúng ta. Thực tế, loại hoa mai vàng 5 cánh này lại chia thành nhiều biến thể khác nhau dựa trên hình dáng cánh hoa, như mai châu, mai liễu, mai cánh nhọn, mai cánh tròn, và nhiều loại khác nữa.

Hoa mai 5-9 cánh

Cây mai 9 cánh hay còn gọi là cây mai tứ quý. Theo quan điểm truyền thống, con số 9 mang theo ý nghĩa đặc biệt của sự may mắn và liên quan đến thiên tử. Chính vì vậy, cây mai vàng 9 cánh trở thành một loại cây mai được đánh giá cao và luôn được săn đón. Hoa của loại cây này thường có 2 tầng cánh, với tầng trên có 4 cánh và tầng dưới có 5 cánh mang đến cảm giác của sự sung túc và phồn thịnh.

Cây mai này đặc biệt hơn nhiều so với các loài khác vì nó có khả năng nở hoa 2 lần trong một mùa. Lần đầu, hoa xuất hiện với màu vàng tươi, lần thứ hai, chúng biến thành màu đỏ đậm. Ban đầu, những bông hoa mai vàng tươi có 5 cánh sẽ rụng hết khi tàn, 5 đài hoa kia chuyển sang màu đỏ sẫm và gần như ôm sát lấy nhụy hoa.

Hoa mai 12 cánh

Các cây hoa mai có 12 cánh thường được gọi là mai Tư Giỏi. Đặc điểm nổi bật của loại này là cánh hoa được sắp xếp thành 3 tầng, tạo nên một hình ảnh hoa mai nở rộ với cánh hoa tạo thành một đường tròn kín.

Hoa mai nhiều tầng cánh

Cây hoa mai vàng nhiều tầng cánh là một cách gọi chung dành cho những loại hoa có trên 2 tầng cánh, với số lượng từ 24 cánh trở lên. Các loại cây hoa mai đặc trưng này bao gồm mai Cửu Long, mai 24 cánh Thủ Đức, mai Huỳnh Tỷ và mai 120-150 cánh Bến Tre.

Cách trồng và chăm sóc hoa mai vàng

Cách trồng cây mai vàng

• Trồng hoa mai vàng có thể thực hiện thông qua việc sử dụng hạt giống hoặc chiết cành.
• Thời điểm lý tưởng để trồng cây mai vàng là vào đầu mùa mưa.
• Chuẩn bị đất tơi xốp, pha trộn với xơ dừa, phân chuồng hoai mục rồi tạo lỗ để đặt hạt giống hoặc cành chiết vào. Sau đó, lấp đất lại và tưới nước.

Cách chăm sóc cây mai sau ngày Tết

• Đối với cây mai vàng, quá trình tưới nước nên được thực hiện 2 lần mỗi ngày. Lượng nước cần vừa đủ để cây không bị héo, đảm bảo tránh tình trạng úng. Có thể bổ sung phân đạm và lân để cung cấp dưỡng chất cho cây.
• Để đảm bảo hoa mai nở đẹp và đúng thời điểm, việc tỉa cành nên được thực hiện trước ngày 15 âm lịch hoặc muộn nhất là vào ngày 20.
• Loại bỏ rong và rêu ở thân cây bằng cách sử dụng vòi xịt.

Những câu hỏi thường gặp về hoa mai